[Media]

ČETRDESET I PRVI HADIS
STID JE KLJUČ SVAKOG DOBRA

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى وَمُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ - وَاللَّفْظُ لاِبْنِ الْمُثَنَّى - قَالاَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ قَتَادَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا السَّوَّارِ يُحَدِّثُ أَنَّهُ سَمِعَ عِمْرَانَ بْنَ حُصَيْنٍ يُحَدِّثُ عَنِ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- أَنَّهُ قَالَ «الْحَيَاءُ لاَ يَأْتِى إِلاَّ بِخَيْرٍ».

Prenosi se od 'Imrana ibn Husajna, radijallahu anhuma, da je Poslanik, sallahu alejhi ve sellem, rekao:

"Stid donosi samo hajr."[67]

Značenje manje poznatih riječi:

stid – karakterna osobina koja sprečava čovjeka da radi pokuđena djela

Biografija ravije:

'Imran ibn Husajn el-Huza'i el-K'abi, radijallahu anhuma, je plemeniti ashab. Primio je islam u godini Bitke na Hajberu. Bio je od ashaba koji su se istakli u fikhu. Živio je u Basri, a 52. god. po Hidžri preselio je na ahiret.

Kratki komentar hadisa:

ﷻ‬ hadisu je pohvala stida i isticanje da je on dio imana, stoga je stid islamski moral. Međutim, pohvalni stid je stid kako ga islam tretira, a ne onaj iz kojeg proizilazi ostavljanje nekih vadžiba, poput ostavljanja naređivanja dobra i odvraćanja od zla. Ovo, zaista, nije islamski stid nego slabost i poniženje, a naziva se stidom zbog sličnosti islamskom stidu.

A hadis može imati i značenje: onaj čiji je ahlak stid da u njemu hajr preovlađuje. Ili može značiti: ako je stid dio njegovog ahlaka da je hajr u njemu sam posebi, a činjenje grijeha, ponekad, ne negira taj hajr.

Pouke hadisa:

Imati osobinu stida je dio imana.
Stid je ključ za sva vrata dobra.
Stid je osobina vjerovjesnika, alejhimussalatu vesselamu.
Ružne riječi negiraju stid, poput psovke, vrijeđanja i galame.
Nije od islamskog stida ostavljanje obaveze naređivanja dobra i odvraćanja od zla.

[Media]

ČETRDESET I DRUGI HADIS
VIJEDNOST ZIKRA I ONIH KOJI ZIKRE

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْعَلَاءِ حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ عَنْ بُرَيْدِ بْنِ عَبْدِ الله عَنْ أَبِي بُرْدَةَ عَنْ أَبِي مُوسَى رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى الله عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: مَثَلُ الَّذِي يَذْكُرُ رَبَّهُ وَالَّذِي لَا يَذْكُرُ رَبَّهُ مَثَلُ الْحَيِّ وَالْمَيِّتِ.

Prenosi Ebu-Musa el-Eš'ari, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallahu alejhi ve sellem, rekao:

"Onaj koji zikri (spominje svoga Gospodara) i onaj koji ne zikri (koji Ga ne spominje) su primjer živog i mrtvog."[68]

Biografija ravije:

Ebu-Musa Abdullah ibn Kajs ibn Sulejm el-Eš'ari je plemeniti ashab, bio je namjesnik Kufe. Preselio je 50. god. po Hidžri.

Kratki komentar hadisa:

Pod riječi zikr u hadisu podrazumijevaju se zikrovi na koje podstiče Kur'an i sunnet da se uče, poput zikra el-bakijatus-salihatu (dobra i trajna djela), to jest, izgovarati: subhanallahi vel-hamdu lillahi ve la ilahe illallahu vallahu ekber (slava i hvala Allahu, nema drugog boga osim Allaha, Allah je najveći).

Takođe, riječ zikrullah (spominjanje Allaha) upotrebljava se u značenju marljivog izvršavanja onog što je naređeno i preporučeno, kao učenje Kur'ana, čitanje hadisa, izučavanja nauke, klanjanje nafile i upućivanje dove. Značenje riječi zikr (spominjanje Allaha) obuhvata sva ova djela, iako se većina njih vrše jezikom. A onaj koji iskreno čini zikr slijedeći u tome uputu Poslanika, sallahu alejhi ve sellem, biće nagrađen u svakom slučaju.

Propisi vezani za zikr:

1. Zikr je lagan na jeziku, težak na mizanu (vagi) na Sudnjem danu.

2. Poslanik, sallahu alejhi ve sellem, je imao poseban zikr za svako stanje. Na primjer:

a. Zikr ulaska u mesdžid i izlaska iz mesdžida.

b. Zikr pri ulasku u nužnik i pri izlasku iz nužnika.

c. Zikr prije spavanja i nakon buđenja.

3. Najvredniji zikr su riječi la ilahe illellah.

4. Zikr čuva čovjeka od džinnskih i ljudskih šejtana i daje mu smirenost i radost.

5. Učenje plemenitog Kur'ana i donošenje salavata na Poslanika, sallahu alejhi ve sellem, se ubraja u zikr.

6. Onaj koji ne zikri je poput mrtvog čovjeka.

[Media]

ČETRDESET I TREĆI HADIS
PODSTICANJE NA LIJEP AHLAK

حَدَّثَنَا عَبْدَانُ عَنْ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ الْأَعْمَشِ عَنْ أَبِي وَائِلٍ عَنْ مَسْرُوقٍ عَنْ عَبْدِ الله بْنِ عَمْرٍو رَضِيَ الله عَنْهُمَا قَالَ لَمْ يَكُنْ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَاحِشًا وَلَا مُتَفَحِّشًا وَكَانَ يَقُولُ:"إِنَّ مِنْ خِيَارِكُمْ أَحْسَنَكُمْ أَخْلَاقًا“.

Prenosi se da je Abdullah ibn Amr ibn el-'As, radijallahu anhuma, rekao: "Allahov Poslanik, sallahu alejhi ve sellem, nije bio nepristojan u govoru niti nemoralan u djelu, i govorio bi:

"Zaista, najbolji od vas su najljepšeg ahlaka.'"[69]

Biografija ravije:

Abdullah ibn Amr ibn el-'As ibn Vail es-Sehmi el-Kureši je plemeniti ashab, jedan od prvih muslimana. K'ab ibn L'uej je pradjed u kojem se sastaje sa Poslanikom, sallahu alejhi ve sellem, u porijeklu. Prenio je mnogo hadisa. Preselio je otprilike 65. god. po Hidžri, radujallahu anhu.

Kratki komentar hadisa:

Hadis je dokaz da je Poslanik, sallahu alejhi ve sellem, imao lijep ahlak i da nije bio nepristojan u govoru niti nemoralan u djelu. Nepristojnost ili bestidnost je sve ono što pređe svoju mjeru tako da postane prezreno. A ona može biti u govoru, djelu i naravi, međutim, najviše je izražena u govoru.

Kaže Poslanik, sallahu alejhi ve sellem:

”إن الله لا يحب كل فحاش متفحش.“

"Zaista, Allah ne voli svakog bestidnika razvratnika."[70]

Musliman treba da se ugleda na Poslanika, sallahu alejhi ve sellem, i da popravlja svoj ahlak odabiranjem plemenitih osobina i izbjegavanjem ružnih djela, te da se trudi na ostvarenju i sticanju toga.

Pouke hadisa:

Superiornost islamskog zakonodavstva budući da poziva muslimane da se okite lijepim moralom, poput: otklanjanja neprijatnosti, susretanje ljudi sa osmjehom i činjenje dobra.
Obaveza ustrajnosti u plemenitim moralnim osobinama i klonjenju poroka.
Lijep moral (ahlak) približava roba stepenu Allahovog Poslanika, sallahu alejhi ve sellem, na Sudnjem danu.
Od lijepog ahlaka je poštivanje muslimana i ophođenje sa njima na lijep način.
Ko se ukrasi lijepim moralnim osobinama zaslužuje ljubav Uzvišenog Allaha i ljudi.

[Media]

ČETRDESET I ČETVRTI HADIS
OBAVEZA LJUBAVI PREMA ALLAHOVOM POSLANIKU, SALLAHU ALEJHI VE SELLEM

حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ عُلَيَّةَ عَنْ عَبْدِ الْعَزِيزِ بْنِ صُهَيْبٍ عَنْ أَنَسٍ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى الله عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ح و حَدَّثَنَا آدَمُ قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ أَنَسٍ قَالَ قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى الله عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: "لَا يُؤْمِنُ أَحَدُكُمْ حَتَّى أَكُونَ أَحَبَّ إِلَيْهِ مِنْ وَالِدِهِ وَوَلَدِهِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ."

Prenosi Enes, radijallahu anhu, da je Allahov Poslanik, sallahu alejhi ve sellem, rekao:

"Ne vjeruje niko od vas sve dok mu ja ne budem draži od njegovog oca, djeteta i svih ljudi."[71]

Biografija ravije:

Enes ibn Malik el-Ensari, rahimehullah, časni ashab, sluga Poslanika, sallahu alejhi ve sellem. Služio ga je deset godina. Prenio je mnogo hadisa i ubraja se među fakihe i učene ashabe. Preselio je 92. god. po Hidžri.

Kratki komentar hadisa:

ﷻ‬ hadisu je dokaz da je ljubav prema Poslaniku, sallahu alejhi ve sellem, vadžib. Od znakova ove ljubavi je čuvanje njegovog sunneta, zaštita njegovog šerijata i potčinjavanja protivnika njegova šerijata. Kaže učenjak Kurtubi, rahimehullah: "Svako ko ispravno vjeruje u Poslanika, sallahu alejhi ve sellem, ima u sebi te ljubavi s tim da se u njoj međusobno razlikuju, pa su neki od njih uzeli najobilniji udio dok su drugi uzeli najoskudniji. Tako se kod mnogih, kada se spomene Poslanik, sallahu alejih ve sellem, probudi žudnja da ga vide, tako da više vole njega vidjeti nego svoju porodicu, dijete, imetak i roditelja".

Pouke hadisa:

Ljubav prema Poslaniku, sallahu alejhi ve sellem, i davanje prednosti toj ljubavi u odnosu na sve ljude je vadžib.
Od znakova ljubavi prema Poslaniku, sallahu alejhi ve sellem, je poslušnost Poslaniku, sallahu alejhi ve sellem, izvršenje njegove naredbe i donošenje salavata kada se spomene njegovo ime.
Vadžib je slijediti Poslanika, sallahu alejhi ve sellem.
Nije pravi mu'min onaj ko da prednost u ljubavi nekom od ljudi nad ljubavi prema Poslaniku, sallahu alejhi ve sellem.
Onaj ko donese jedan salavat na Poslanika, sallahu alejhi ve sellem, Uzvišeni Allah donese na njega deset salavata.

[Media]

ČETRDESET I PETI HADIS
ZNAK MUNAFIKA

حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ أَبُو الرَّبِيعِ قَالَ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ جَعْفَرٍ قَالَ حَدَّثَنَا نَافِعُ بْنُ مَالِكِ بْنِ أَبِي عَامِرٍ أَبُو سُهَيْلٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى الله عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:"آيَةُ الْمُنَافِقِ ثَلَاثٌ إِذَا حَدَّثَ كَذَبَ وَإِذَا وَعَدَ أَخْلَفَ وَإِذَا اؤْتُمِنَ خَانَ“.

Prenosi Ebu-Hurejre, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallahu alejhi ve sellem, rekao:

"Tri su znaka munafika: kada govori laže, kada obeća ne ispuni i kada mu se povjeri iznevjeri."[72]

Značenje manje poznatih riječi:

kada mu se povjeri – kada mu se da nešto na čuvanje, i izvršenje odgovognosti na propisan način

Biografija ravije:

Abdurrahman ibn Sahr ed-Devsi, radijallahu anhu, je plemeniti ashab. Primio je islam u godini Bitke na Hajberu, tj. 7. god. po Hidžri. Stalno je bio uz Poslanika, sallahu alejhi ve sellem, nastojeći da što više stekne znanja. Smatra se ashabom koji je zapamtio najviše hadisa. Preselio je 57. god. po Hidžri, s tim da ima i drugih mišljenja o godini njegove smrti.

Kratki komentar hadisa:

ﷻ‬ hadisu je upozorenje muslimanu da se ne navikava na ova svojstava zbog kojih se strahuje za njega da ga odvedu u istinsko licemjerstvo. Pa tako hadis upozorava na ovakvo ponašanje koji vodi čovjeka u čisto licemjerstvo.

Smjernice hadisa:

Od vrijednosti islama je da se bori protiv loših običaja i niskih moralnih osobina, poput laži, neispunjavanja obećanja, pronevjere i tome slično.
Upozorenje na licemjerstvo time što je ono kod Uzvišenog Allaha veći grijeh od kufra (nevjerstva).
Udaljavanje od svih osobina munafika (licemjera).
Kod koga se nađu osobine munafika biva prezren kod Uzvišenog Allaha i kod ljudi.
Od osobina mu'mina ja da kada govori ne laže, kada obeća ispuni i kada mu se povjeri ne iznevjeri.

[Media]

ČETRDESET I ŠESTI HADIS
OPRAŠTANJE I DOBRODUŠNOST SU OD ISLAMSKOG MORALA

عنْ عائشة رضي الله عنها قالت: ما خُيّر رسولُ الله ﷺ‬ بين أمرين قَطُّ إلاّ أخذ أَيْسَرَها ما لم يكن إثماً، فإن كان إثماً كان أبعد الناس منه، وما انتقمَ رسول اللهِ ﷺ‬ لنفسِهِ في شيء قَطُّ إلاّ أن تُنْتَهَكَ حُرْمةُ اللهِ فَيَنْتَقِمُ للهِ بها.

Prenosi se da je Aiša, radijallahu anha, rekla:

"Nije nikada dato Allahovom Poslaniku, sallahu alejhi ve sellem, da izabere između dvije stvari a da nije izabrao lakšu, ako nije grijeh, a ako je grijeh, bio je najdalji čovjek od njega. I nikada se Allahov Poslanik, sallahu alejhi ve sellem, nije ni u čemu svetio zbog sebe, osim kada se skrnavi Allahova zabrana, tada be se svetio radi Allaha."[73]

Biografija ravije:

Aiša bintu Ebi-Bekr es-Siddik, radijallahu anhuma, je plemenita ashabijka, majka pravovjenih, žena Poslanika, sallahu alejhi ve sellem. Bila je učena, fakiha i prenijela je mnoštvo hadisa. Preselila je 57. god. po Hidžri.

Kratki komentar hadisa:

ﷻ‬ hadisu je dokaz lahkoće i velikodušnosti islama. I dokaz da Poslaniku, sallahu alejhi ve sellem, nije dato da izabere između dvije dunjalučke stvari a da nije uzeo lakšu i to, ako ta lakša stvar nije iziskivala grijeh, a u tom slučaju izabrao bi pravi put.

Poslanik, salllahu alejhi ve sellem, se nije svetio zbog sebe. Oprostio je beduinu koji je prema njemu grubo postupio dižući glas na njega, i drugom beduinu koji ga je povukao za ogrtač tako da je ostavio trag na njegovom ramenu. Ovo upućuje na opraštanje osim u pravima Uzvišenog Allaha.

Smjernice hadisa:

Pojašnjenje da je islam din lahkoće i velikodušnosti ako u tome nema grijeha.
Opraštanje i dobrodušnost su razlog međusobne ljubavi i bratstva među muslimanima.
Slijeđenje Poslanika, salllahu alejhi ve sellem, u opraštanju, blagosti i strpljenju.
Musliman koji prašta i koji je blag stiče ogromnu nagradu od Allaha, dž.š..
Opraštanje i dobrodušnost su u vlastitim pravima, a ne u pravima Uzvišenog Allaha.
Opraštanje i dobrodušnost nisu izraz slabosti i nemoći nego želje za hajrom.
Šutnjom odobriti loše djelo ne ulazi u opraštanje i dobrodušnost.

[Media]

ČETRDESET I SEDMI HADIS
ISLAM ZABRANJUJE DA SE NE GOVORI SA MUSLIMANOM VIŠE OD TRI DANA

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ يَحْيَى قَالَ قَرَأْتُ عَلَى مَالِكٍ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ عَطَاءِ بْنِ يَزِيدَ اللَّيْثِىِّ عَنْ أَبِى أَيُّوبَ الأَنْصَارِىِّ أَنَّ رَسُولَ الله -صلى الله عليه وسلم- قَالَ «لاَ يَحِلُّ لِمُسْلِمٍ أَنْ يَهْجُرَ أَخَاهُ فَوْقَ ثَلاَثِ لَيَالٍ يَلْتَقِيَانِ فَيُعْرِضُ هَذَا وَيُعْرِضُ هَذَا وَخَيْرُهُمَا الَّذِى يَبْدَأُ بِالسَّلاَمِ».

Prenosi se od Ebu-Ejjuba el-Ensarije, radijallhu anhu, da je Allahov Poslanik, sallhu alejhi ve sellem, rekao:

"Nije dozvoljeno muslimanu da ne govori sa svojim bratom muslimanom više od tri noći, sretnu se pa jedan od drugog okreće glavu, a bolji od njih dvojice je onaj koji prvi nazove selam."[74]

Biografija ravije:

Halid ibn Zejd el-Ensari, radijallahu anhu, je plemeniti ashab. Učestvovao je na Drugoj prisegi na vjernost, borio uz Poslanika, sallahu alejhi ve sellem, u Bici na Bedru i svim ostalim bitkama. Bio je pisar Kur'ana. Nije ostavljao džihad poslije smrti Poslanika, sallahu alejhi ve sellem, sve dok nije preselio 51. god. po Hidžri u Bici na Carigradu (današnjem Istanbulu).

Kratko značenje hadisa:

Hadis upućuje na zabranu nepričanja sa muslimanom više od tri dana, a razumije se iz hadisa da je dozvoljeno u vremenu od tri dana. Mudrost dozvoljavanja u ovom periodu je to što je čovjek po prirodi sklon srdžbi, lošem ahlaku i tome slično, pa mu se oprašta nepričanje sa svojim bratom tri dana kako bi se otklonila ta smetnja, olakšalo čovjeku i odstranile loše posljedice. ﷻ‬ prvom danu stiša se srdžba, u drugom se čovjek preispita a u trećem traži izvinjenje. Prelaskom više od tri dana narušavaju se prava bratstva po vjeri.

Smjernice hadisa:

1. Islam poziva u međusobnu ljubav i zbližavanje među muslimanima.

2. Čuvanje od prepirki koje uzrokuju nepričanje sa muslimanima.

3. Upozorenje na nepričanje muslimana sa svojim bratom više od tri noći.

4. Izmirivanje prijatelja kada nastane među njima konflikt je vadžib.

5. Ako tvoj brat musliman neće da govori sa tobom, prvi mu nazovi selam, to ti je vrednije kod Uzvišenog Allaha.

6. Ako poselamiš onog ko neće da govori sa tobom pa okrene glavu od tebe, sa tebe spada grijeh.

[Media]

ČETRDESET I OSMI HADIS
VIJEDNOST UČENJA I POUČAVANJA KUR'ANU

حَدَّثَنَا حَجَّاجُ بْنُ مِنْهَالٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ قَالَ أَخْبَرَنِي عَلْقَمَةُ بْنُ مَرْثَدٍ سَمِعْتُ سَعْدَ بْنَ عُبَيْدَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ الرَّحْمَنِ السُّلَمِيِّ عَنْ عُثْمَانَ رَضِيَ الله عَنْهُ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى الله عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:"خَيْرُكُمْ مَنْ تَعَلَّمَ الْقُرْآنَ وَعَلَّمَهُ."

Prenosi se od Osmana ibn 'Affana, radijallhu anhu, da je Allahov Poslanik, sallahu alejhi ve sellem, rekao:

"Najbolji od vas je onaj ko nauči Kur'an i druge poučava njemu."[75]

Biografija ravije:

Osman ibn 'Affan, radijallahu anhu, je plemeniti ashab, treći pravedni halifa. On je jedan od desetorice kojima je obećan Džennet i od prvih koji je primio islam. Učinio je hidžru u Abesiniju a zatim u Medinu. Preselio je kao šehid u Medini 35. god. po Hidžri.

Kratki komentar hadisa:

Hadis potvrđuje vrijednost koju ima onaj ko nauči Kur'an i njemu poučava druge. Pomenuta vrijednost se stiče poučavanjem nakon što se nauči Kur'an. Onaj koji poučava druge Kur'anu čini opću korist za razliku od onog koji samo nauči za sebe. Šta više, najčasnije djelo je podučavanje drugih, jer onaj koji poučava druge kroz njegovo učenje i poučavanje ostvaruje se opća korist. Nema sumnje da je spoj između učenja Kur'ana i poučavanja drugih njemu vid samousavršavanja i usavršavanja drugih, i da je u tome spoj između lične i opće koristi pa je zbog toga bolji.

Smjernice hadisa:

1. Učenje plemenitog Kur'ana je najčasniji ibadet i na najuzvišenijem mjestu kod Uzvišenog Allaha.

2. Brižljivost u učenju plemenitog Kur'ana u školi , kući i halkama Kur'ana u mesdžidima.

3. Pamćenje u mladosti je snažnije od pamćenja u starosti.

4. Za svako slovo koje čita musliman u Kur'anu ima desetorostruku nagradu.

5. Učenje Kur'ana uz primjenu tedžvidskih pravila ima veću vrijednost.

6. Utjecati se Allahu od šejtana prije čitanja plemenitog Kur'ana.

7. Voditi računa o čistoći Mushafa i ne kidati njegove listove.

8. Musliman treba biti čist prilikom učenja Kur'ana.

[Media]

ČETRDESET I DEVETI HADIS
UTICAJ PRIJATELJA NA ČOVJEKA

وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْعَلاَءِ الْهَمْدَانِىُّ - وَاللَّفْظُ لَهُ - حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ عَنْ بُرَيْدٍ عَنْ أَبِى بُرْدَةَ عَنْ أَبِى مُوسَى عَنِ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ: «إِنَّمَا مَثَلُ الْجَلِيسِ الصَّالِحِ وَالْجَلِيسِ السَّوْءِ كَحَامِلِ الْمِسْكِ وَنَافِخِ الْكِيرِ فَحَامِلُ الْمِسْكِ إِمَّا أَنْ يُحْذِيَكَ وَإِمَّا أَنْ تَبْتَاعَ مِنْهُ وَإِمَّا أَنْ تَجِدَ مِنْهُ رِيحًا طَيِّبَةً وَنَافِخُ الْكِيرِ إِمَّا أَنْ يُحْرِقَ ثِيَابَكَ وَإِمَّا أَنْ تَجِدَ رِيحًا خَبِيثَةً ».

Prenosi Ebu-Musa el-Eš'ari, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallahu alejhi ve sellem, rekao:

"Zaista, primjer dobrog i lošeg prijatelja je kao onaj koji nosi miris misk i onaj koji puše u kovački mijeh. Onaj koji nosi miris misk ili će ti ga poklonit, ili ćeš ga kupiti od njeg, ili ćeš osjetit od njeg ugodan miris. A onaj koji puše u kovački mijeh ili će ti zapaliti odjeću, ili ćeš osjetit od njeg neugodan miris."[76]

Značenje manje poznatih riječi:

kovački mijeh – kožna futrola pomoću koje kovač puše u vatru

Biografija ravije:

Ebu-Musa Abdullah ibn Kajs ibn Sulejm el-Eš'ari je plemeniti ashab, bio je namjesnik Kufe. Preselio je 50. god. po Hidžri.

Kratki komentar hadisa:

Hadis je dokaz da druženje sa dobrim i moralnim ljudima utiče na sreću čovjeka, i svaki čovjek se na svog prijatelja ugleda. Suprotno tome, druženje sa prostacima i pokvarenjacima donosi čovjeku nesreću. Da bi to pojasnio Poslanik, sallahu alejhi ve sellem, je naveo dva jasna primjera.

Upute hadisa:

1. Islam vodi brigu o usmjerenju svojih sljedbenika da se druže sa dobrim ljudima.

2. Čovjek je pod uticajem svog prijatelja u dobru ili zlu.

3. Nastojanje da se prijateljuje sa odabranim ljudima.

4. Od koristi druženja sa dobrim ljudima je što pomažu u hajru i upozoravaju na zlo.

5. Musliman se čuva prijateljevanja sa društvom koje ima poročne navike poput ostavljanja namaza, pušenja cigareta i tome slično.

[Media]

PEDESETI HADIS
OBAVEZA ČINJENJA DOBROČINSTVA RODITELJIMA

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدِ بْنِ جَمِيلِ بْنِ طَرِيفٍ الثَّقَفِىُّ وَزُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ قَالاَ حَدَّثَنَا جَرِيرٌ عَنْ عُمَارَةَ بْنِ الْقَعْقَاعِ عَنْ أَبِى زُرْعَةَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ جَاءَ رَجُلٌ إِلَى رَسُولِ الله -صلى الله عليه وسلم- فَقَالَ مَنْ أَحَقُّ النَّاسِ بِحُسْنِ صَحَابَتِى قَالَ « أُمُّكَ ». قَالَ ثُمَّ مَنْ قَالَ « ثُمَّ أُمُّكَ ». قَالَ ثُمَّ مَنْ قَالَ « ثُمَّ أُمُّكَ ». قَالَ ثُمَّ مَنْ قَالَ « ثُمَّ أَبُوكَ ».

Prenosi se od Ebu-Hurejre, radijallahu anhu, da je došao neki čovjek Allahovom Poslaniku, sallahu alejhi ve sellem, i rekao:

"O Allahov Poslaniče, ko je najpreči od ljudi da se prema njemu lijepo ophodim?'' Reče: "Tvoja majka." Ponovo upita čovjek: ''Ko zatim?'' Kaže: "Tvoja majka." ''A zatim?'' Kaže: "Tvoja majka." ''A zatim ko?'' Reče: "Tvoj otac."[77]

Biografija ravije:

Abdurrahman ibn Sahr ed-Devsi, radijallahu anhu, je plemeniti ashab. Primio je islam u godini Bitke na Hajberu, tj. 7. god. po Hidžri. Stalno je bio uz Poslanika, sallahu alejhi ve sellem, nastojeći da što više stekne znanja. Smatra se ashabom koji je zapamtio najviše hadisa. Preselio je 57. god. po Hidžri, s tim da ima i drugih mišljenja o godini njegove smrti.

Kratki komentar hadisa:

ﷻ‬ hadisu je dokaz da se daje prednost zadovoljstvu majke u odnosu na zadovoljstvo oca, u značenju da majki pripada koliko tri dobročinstva koje zaslužuje otac. A to je zbog muka trudnoće, zatim muka porođaja, zatim dojenja. Na to je ukazano riječima Uzvišenog:

"Čovjeka smo zadužili da roditeljima svojim čini dobro, majka njegova s mukom ga nosi i u mukama ga rađa."[78]

"Mi smo naredili čovjeku da bude poslušan roditeljima svojim. Majka ga nosi a njeno zdravlje trpi."[79]

Smjernice hadisa:

1. Obaveza činjenja dobra, poslušnosti i nesuprostavljanja roditeljima.

2. Suprostavljanje i uznemiravanje roditelja riječju ili djelom je razlog ulaska u vatru.

3. Poslušnost roditeljima je razlog ulaska u Džennet.

4. Poslušnost roditeljima je vadžib pa makar bili nevjernici, osim ako naređuju griješenje.