[Media]

JEDANAESTI HADIS
KO UKAŽE NA DOBRO IMA NAGRADU ONOG KO GA RADI

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ أَيُّوبَ وَقُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ وَابْنُ حُجْرٍ قَالُوا حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ - يَعْنُونَ ابْنَ جَعْفَرٍ - عَنِ الْعَلاَءِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ الله -صلى الله عليه وسلم- قَالَ «مَنْ دَعَا إِلَى هُدًى كَانَ لَهُ مِنَ الأَجْرِ مِثْلُ أُجُورِ مَنْ تَبِعَهُ لاَ يَنْقُصُ ذَلِكَ مِنْ أُجُورِهِمْ شَيْئًا وَمَنْ دَعَا إِلَى ضَلاَلَةٍ كَانَ عَلَيْهِ مِنَ الإِثْمِ مِثْلُ آثَامِ مَنْ تَبِعَهُ لاَ يَنْقُصُ ذَلِكَ مِنْ آثَامِهِمْ شَيْئًا».

Prenosi Ebu-Hurejre, radijallahu anhu, da je Allahov Poslanik, sallahu alejhi ve sellem, rekao:

"Ko poziva u hidajet ima nagradu poput nagrade onih koji ga slijede, a to neće njihove nagrade nimalo umanjiti. A ko poziva u dalalet ima grijeh poput grijeha onih koji ga slijede, a to neće njihove grijehe nimalo umanjiti."[26]

Značenje manje poznatih riječi:

hidajet – lijepa stvar koja se podudara sa Šerijatom

onih koji ga slijede – koji mu se odazovu i rade po onome u šta poziva

dalalet – ružna stvar koja se suprostavlja Šerijatu

Biografija ravije:

Abdurrahman ibn Sahr ed-Devsi, radijallahu anhu, je plemeniti ashab. Primio je islam u godini Bitke na Hajberu, tj. 7. god. po Hidžri. Stalno je bio uz Poslanika, sallahu alejhi ve sellem, nastojeći da što više stekne znanja. Smatra se ashabom koji je zapamtio najviše hadisa. Preselio je 57. god. po Hidžri, s tim da ima i drugih mišljenja o godini njegove smrti.

Kratki komentar hadisa:

Poslanik, sallahu alejhi ve sellem, podstiče svoj ummet da rade dobra djela i pozivaju u njih. Onaj ko ukaže drugom na uputu stiče kod Uzvišenog Allaha ogromnu nagradu, s tim da ova nagrada ne umanjuje nagradu onih koji ga slijede, a ko ukaže na dobro ima nagradu onog ko ga radi. Ko navede nekog na grijeh, ili mu naredi da ga radi, ili ga pomogne u tom grijehu, ima grijeh poput grijeha onih koji ga slijede. Pa kakav je grijeh tek onima koji okrećući se od Allahova šerijata sude ljudima po zakonima koje su ljudi izmislili i podržavaju ateistička upropaštujuća shvatanja. Svi ovi su okrenuli leđa Alllahovoj knjizi i zalutali sa Pravog puta. I oni imaju grijeh za sve ove zablude koje su upropastile mnogu omladinu i odvele ih sa pravog puta.

Pouke hadisa:

Vrijednost pozivanja na dobro i da je njegova nagrada ogromna.
Nagrada onog koji poziva ne umanjuje nagradu onih koji ga slijede.
Žestoka opomena svakom onom ko poziva u novotariju i dalalet i svakom onom ko uzrokuje skretanja ljudi sa istine.

[Media]

DVANAESTI HADIS
PODSTICANJE NA TRAŽENJE ZNANJA

عنْ أبي الدّرداء t، قال: سمعْت رسول الله ﷺ‬ يقول : ”منْ سَلَكَ طَرِيقاً يَبْتَغي فِيهِ عِلْماً سَهّلَ اللهُ لهُ طَرِيقاً إلَى الجَنّة، وإِنَّ المَلائكَةَ لَتَضَعُ أَجْنِحَتَهَا لِطَالِبِ العِلْم رِضاً بِماَ صَنَعَ، وإنَّ العالِمَ لَيَسْتغفِرُ لَهُ مَنْ فِي السَّماوات وَمَنْ فِي الأرْضِ، حَتَّى الحِيتانُ في المَاءِ، وفَضْلُ العالِمِ على العَابِدِ كَفَضْلِ القَمَرِ عَلَى سَائرِ الكَواكِب، وإنَّ العُلماءَ وَرَثةُ الأنبياءِ، وإنّ الأنبياءَ لمْ يُوَرِّثُّوا ديناراً ولا دِرْهماً، إنَّما وَرّثوا العِلْمَ، فَمَنْ أَخَذَهُ أَخذَ بِحظٍّ وَافرٍ“.

Kaže Ebu-Derda, radijallahu anhu: Čuo sam Allahovog Poslanika da je rekao:

"Ko se uputi putem tražeći na njemu znanje, Allah će mu olakšati put u Džennet. I zaista, meleci podmeću svoja krila onom ko traži znanje iz zadovoljstva sa onim što radi. Zaista, za učenog traži oprost sve što je na nebesima i na Zemlji, pa čak i ribe u vodi. Vrijednost učenog nad pobožnim je kao vrijednost Mjeseca nad ostalim zvijezdama. Učenjaci su, zaista, nasljednici vjerovijesnika, a vjerovijesnici nisu ostavili u nasljedstvo ni dinare ni dirhme, nego su ostavili u nasljedstvo znanje, pa ko ga uzme uzeo je ogroman udio."[27]

Biografija ravije:

'Uvejmir ibn Zejd ibn Kajs ibn Umejjete el-Hazredži el-Ensari, radijallahu anhu, je plemeniti ashab, bio je fakih, zahid i hafiz Kur'ana. Hrabro se borio u Bici na Uhudu i učestvovao je u svim bitkama poslije Uhuda. Bio je kadija Šama i učenjak Palestine. Preselio je 32. god. po Hidžri.

Kratki komentar hadisa:

Znanje je od najvažnijih temelja islamske civilizacije koja je učvrstila svoje osnove na nauci u svim oblastima života. Pojašnjava nam Poslanik, sallahu alejhi ve sellem, u ovom hadisu da onaj ko se trudi u traženju šerijatskog znanja, prisustvuje predavanjima i halkama učenjaka i ponavlja to znanje, Allah će mu učiniti lahkim znanje koje traži i put kojim je kreno. Bude li na putu sticanja znanja tražio Allahovo zadovoljstvo, Allah će mu omogućiti da radi po tom znanju, te će ono biti razlog njegove upute, uspjeha i zadobijanja nagrade Uzvišenog Allaha.

Onoga dana kada islamski ummet izvrši svoju obavezu prema korisnom znanju vratiće mu se njegov prvobitni ugled koji je imao među drugim narodima. A među generacijama islamske omladine se nalaze oni koji vode računa o ovoj obavezi, inšaallah.

Pouke hadisa:

Vrijednost traženja znanja i podsticanje na to.
Sva stvorenja traže oprost za onog ko traži znanje.
Prednost učenjaka koji radi po svom znanju nad pobožnjakom.
Razlika između učenjaka i pobožnjaka je poput razlike između punog Mjeseca i ostalih zvijezda.

[Media]

TRINAESTI HADIS
OBAVEZA ČUVANJA EMANETA

وَأَخْبَرَنَا أَبُو الْحُسَيْنِ بْنُ بِشْرَانَ ، حَدَّثَنَا أَبُو جَعْفَرٍ مُحَمَّدُ بْنُ عَمْرٍو الرَّزَّازُ ، ثنا عَبَّاسُ بْنُ مُحَمَّدٍ ، ثنا طَلْقُ بْنُ غَنَّامٍ النَّخَعِيُّ ، ثنا شَرِيكٌ ، وَقَيْسُ بْنُ الرَّبِيعِ ، عَنْ أَبِي حُصَيْنٍ ، عَنْ أَبِي صَالِحٍ ، عَن أَبِي هُرَيْرَةَ ، أَنّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم ، قَالَ : أَدِّ الأَمَانَةَ إِلَى مَنِ ائْتَمَنَكَ ، وَلا تَخُنْ مَنْ خَانَكَ.

Prenosi Ebu-Hurejre, radijallahu anhu, da je Allahov Poslanik, sallahu alejhi ve sellem, rekao:

"Čuvaj emanet onom ko ti ga je povjerio i nemoj iznevjeriti onog ko te je iznevjerio."[28]

Značenje manje poznatih riječi:

emanet – sve ono što je povjereno na čuvanje od imetka, tajni i slično

Biografija ravije:

Biografija ovog ravije je spomenuta u komentaru petog hadisa.

Kratki komentar hadisa:

Naređuje Poslanik, sallahu alejhi ve sellem, u ovom hadisu da se čuva emanet i preda njegovom vlasniku. Emanet obuhvata ono što je posuđeno ('arija), ono što je dato na čuvanje (vedia') i slično. Emanet ima veliko mjesto u islamu, on je pohvalna osobina kojom treba da se okiti svaki musliman.

Ako je osoba povjerljiva, poštuju ju je ljudi i svi imaju u nju povjerenja, a isto tako, ta plemenita osobina mu daje ugled u porodici i rodbini. Učitelj koji savjesno obavlja svoju obavezu smatra se povjerljivim, Allah mu zahvaljuje na radu a takođe su mu zahvalni i svi ljudi, i učenik koji izvršava svoje zadatke i čuva imetak, tajnu ili čast koje su mu povjerene, smatra se povjerljivim i zaslužuje svaku pohvalu. A onaj koji porekne i zataji povjereni emanet i ne vodi brigu o onom što mu je dato na čuvanje, bilo da je to imetak, tajna ili čast, zaista će ga to odvesti u propast i poniženje na dunjaluku. Pa ako je bio službenik biće otpušten iz službe, a ako je bio trgovac napustiće ga ljudi i neće imati povjerenja u njegovu trgovinu.

Zbog toga, treba svaki musliman da je povjerljiv u imetku koji su mu dali ljudi, tako što će ga čuvati da se ne izgubi ili ne pokvari. I treba da vodi računa o tajnama i časti koji su mu povjereni, te da se ophodi prema ljudima onako kako vole da se oni prema njemu odnose, jer nema imana onaj ko nema emaneta.

Pouke hadisa:

1. Vadžib je da se povjereni emanet vrati njegovom vlasniku.

2. Zabranjeno je da se pronevjera uzvrati pronevjerom.

[Media]

ČETRNAESTI HADIS
VRIJEDNOST DŽIHADA NA ALLAHOVOM PUTU

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَابْنُ نُمَيْرٍ وَإِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ وَمُحَمَّدُ بْنُ الْعَلاَءِ قَالَ إِسْحَاقُ أَخْبَرَنَا وَقَالَ الآخَرُونَ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ شَقِيقٍ عَنْ أَبِى مُوسَى قَالَ سُئِلَ رَسُولُ الله -صلى الله عليه وسلم- عَنِ الرَّجُلِ يُقَاتِلُ شَجَاعَةً وَيُقَاتِلُ حَمِيَّةً وَيُقَاتِلُ رِيَاءً أَىُّ ذَلِكَ فِى سَبِيلِ الله فَقَالَ رَسُولُ الله-صلى الله عليه وسلم- «مَنْ قَاتَلَ لِتَكُونَ كَلِمَةُ الله هِىَ الْعُلْيَا فَهُوَ فِى سَبِيلِ الله ».

Prenosi Ebu-Musa el-Eš'ari, radijallahu anhu, da je Allahov Poslanik, sallahu alejhi ve sellem, rekao:

"Ko se bori da Allahova riječ bude gornja on se bori na Allahovom putu."[29]

Biografija ravije:

Biografija ovog ravije je spomenuta u komentaru sedmog hadisa.

Kratki komentar hadisa:

Džihad na Allahovom putu je jedno od najboljih djela, pa tako onaj koji se bori na Allahovom putu da bi Allahova riječ bila gornja ima nagradu i sevap kod Allaha. Međutim, ne bori se na Allahovom putu onaj ko se bori radi plijena, ili da bi se čulo o njemu, da bi ljudi govorili: zaista je on hrabar, ili ko udijeli nešto od imetka sa ciljem da zadobije neku dunjalučku korist, kao kada bi htio da se o njemu čuje putem štampe tako da se njegovo ime nađe na listi onih koji su dali dobrovoljne priloge. To je zato što Uzvišeni Allah prima samo ono djelo sa kojim se traži Njegovo lice i koje je čisto od primjesa nastojanja da bi bio viđen i da se o njemu čuje.

Pouke hadisa:

1. Ukazivanje na visoko mjesto džihada na Allahovom putu i njegovoj vrijednosti.

2. Nastojanje čojeka da ga drugi vide u činjenju ibadeta poništava njegovo djelo.

3. Pokuđenost pretjerane ljubavi prema dunjaluku i borbe radi nečeg drugog mimo Allahovog zadovoljstva.

[Media]

PETNAESTI HADIS
ZABRANA ŠIRKA, NEPOSLUŠNOSTI RODITELJIMA I LAŽNOG SVJEDOČENJA

حَدَّثَنِي إِسْحَاقُ حَدَّثَنَا خَالِدٌ الْوَاسِطِيُّ عَنْ الْجُرَيْرِيِّ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي بَكْرَةَ عَنْ أَبِيهِ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ قَالَ رَسُولُ الله صَلَّى الله عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَلَا أُنَبِّئُكُمْ بِأَكْبَرِ الْكَبَائِرِ قُلْنَا بَلَى يَا رَسُولَ الله قَالَ: الْإِشْرَاكُ الله وَعُقُوقُ الْوَالِدَيْنِ وَكَانَ مُتَّكِئًا فَجَلَسَ فَقَالَ أَلَا وَقَوْلُ الزُّورِ وَشَهَادَةُ الزُّورِ أَلَا وَقَوْلُ الزُّورِ وَشَهَادَةُ الزُّورِ فَمَا زَالَ يَقُولُهَا حَتَّى قُلْتُ لَا يَسْكُتُ.

Prenosi Ebu-Bekre, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallahu alejhi ve sellem, rekao:

"Hoćete li da vas obavijestim o najvećem velikom grijehu?" Rekli smo: "Svakako, Allahov Poslaniče" Kaže: "Činjenje širka Allahu (pridruživanje Allahu druga) i neposlušnost roditeljima". Dok je ovo govorio bio je naslonjen sjedeći pa se ispravi i reče: "Zar ne, lažan govor i lažno svjedočenje", i neprestano je to ponavljao tako da smo rekli kamo sreće da ušuti (suosjećajući sa njim).[30]

Značenje manje poznatih riječi:

neposlušnost roditeljima – ponižavanje roditelja riječima ili djelom.

Biografija ravije:

Nufe'j ibn el-Haris ibn Klede es-Sekfi, radijallahu anhu, je plemeniti ashab, nazvan je Ebu-Bekre jer se u Bici na Taifu uhvatio za mladu devu i pobjegao od svog naroda, došao Poslaniku, sallahu alejhi ve sellem, i primio islam na njegovim rukama. Prenio je nekoliko hadisa Allahovog Poslanika, sallahu alejhi ve selem, i učestvovao u nekoliko bitki. Preselio je 51. god. po Hidžri.

Kratki komentar hadisa:

Velikih grijeha ima mnogo a najveći od njih je širk, tj. pridruživanje Uzvišenom Allahu druga u stvaranju, u činjenju ibadeta ili u Njegovim imenima i svojstvima. Spomenuo je prvo širk jer je on najveći grijeh.

Zatim je naveo neposlušnost roditeljima. To je ogroman grijeh i Allah opominje žestokom kaznom one koji su neposlušni roditeljima. Zato je vadžib muslimanu da roditeljima dobročinstvo čini, pa njih dvoje su se brinuli o njemu sa nježnošću i pažnjom odmalehna. Uzvišeni Allah je naredio činjenje dobročinstva roditeljima, a zabranio neposlušnost, kao što je rekao:

"Gospodar tvoj zapovijeda da se samo Njemu klanjate i da roditeljima dobročinstvo činite. Kad jedno od njih dvoje , ili oboje, kod tebe starost dožive, ne reci im ni: "Uh!" i ne podvikni na njih, i obraćaj im se riječima poštovanja punim. Budi prema njima pažljiv i ponizan i reci: 'Gospodaru moj, smiluj im se, oni su mene, kad sam bio dijete, njegovali!'"[31]

I oni su najpreči od svih ljudi da im se bude pokoran i poslušan i da im se izražava poštovanje. Poslušnost roditeljima je stroga obaveza sve dok ne narede ono u čemu je grijeh.

Veliki grijeh je, takođe, laž i namjerno lažno svedočenje. Poslanik, sallahu alejhi ve sellem, je posebno istakao lažno svjedočenje zato što su lažan govor i lažno svjedočenje lahki na jeziku, ljudi su nemarni prema njima i mnogo je razloga koji ih uzrokuju, poput mržnje, neprijateljstva i sličnog. Ponovio je ovu riječ nekoliko puta tako da su ashabi rekli kamo sreće da ušuti iz samilosti prema njemu i preziranja onog što ga uznemirava.

Zato je na onom koga je Allah počastio vjerom islamom da se čuva upadanja u bilo koji veliki grijeh i tako izloži samog sebe Allahovoj srdžbi i kazni.

Pouke hadisa:

Poslanik, sallahu alejhi ve sellem, poučava i savjetuje svoje ashabe.
Zabrana širka i neposlušnosti roditeljima.
Zabrana laži i lažnog svjedočenja.
Suosjećanje ashaba sa Poslanikom, sallahu alejhi ve sellem, i njihovo preziranje onog što ga uznemirava.

[Media]

ŠESNAESTI HADIS
ZABRANA VARANJA

حُجْرٍ إِسْمَعِيلُ بْنُ جَعْفَرٍ عَن الْعَلَاءِ بْنِ عَن أَبِي هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ الله صَلَّى الله عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَرَّ عَلَى صُبْرَةٍ مِنْ طَعَامٍ فَأَدْخَلَ يَدَهُ فِيهَا فَنَالَتْ أَصَابِعُهُ بَلَلًا فَقَالَ يَا صَاحِبَ الطَّعَامِ مَا هَذَا قَالَ أَصَابَتْهُ السَّمَاءُ يَا رَسُولَ الله قَالَ أَفَلَا جَعَلْتَهُ فَوْقَ الطَّعَامِ حَتَّى يَرَاهُ النَّاسُ ثُمَّ قَالَ:" مَنْ غَشَّ فَلَيْسَ مِنَّا."

Prenosi Ebu-Hurejre da je Allahov Poslanik, sallahu alejhi ve sellem, idući pijacom naišao na gomilu hrane koja se prodaje, stavio je svoju ruku u tu gomilu i na prstima su mu ostali tragovi vlažnosti, pa reče:

"Šta je ovo, vlasniče hrane?" Kaže: "Pokislo je, o Allahov Poslaniče." Pa mu reče: "A zašto nisi pokvarenu hranu stavio iznad da je vide ljudi? Onaj ko vara nije od nas."[32]

Biografija ravije:

Abdurrahman ibn Sahr ed-Devsi, radijallahu anhu, je plemeniti ashab. Primio je islam u godini Bitke na Hajberu, tj. 7. god. po Hidžri. Stalno je bio uz Poslanika, sallahu alejhi ve sellem, nastojeći da što više stekne znanja. Smatra se ashabom koji je zapamtio najviše hadisa. Preselio je 57. god. po Hidžri, s tim da ima i drugih mišljenja o godini njegove smrti.

Kratki komentar hadisa:

Poučava nas Poslanik, sallahu alejhi ve sellem, u ovom hadisu kako treba da se ophode ljudi jedni prema drugima u njihovim trgovinskim relacijama. Nije im dozvoljeno da jedni druge obmanjuju i varaju jer to raspaljuje u njihovim prsima mržnju, širi zlobu i kida islamske bratske veze, a to je ono što islam ne želi od svojih sljedbenika. Naime, islam podstiče da prodavač spomene mahane robe koju prodaje, i da pojasni njene karakteristike od kojih zavisi interes mušterije. A ako ne postupi ovako smatra se varalicom i obmanjivačem izlažući samog sebe Allahovoj srdžbi i kazni.

Pouke hadisa:

1. Obaveza je prodavaču da spomene mahane robe koju prodaje i da opiše njene karakteristike.

2. Zabrana varanja u međuljudskim postupcima i žestoka opomena onima koji to rade.

3. Vadžib je muslimanima da se međusobno savjetuju.

[Media]

SEDAMNAESTI HADIS
ZABRANA NEMIMETA

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى وَابْنُ بَشَّارٍ قَالاَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ سَمِعْتُ أَبَا إِسْحَاقَ يُحَدِّثُ عَنْ أَبِى الأَحْوَصِ عَنْ عَبْدِ الله بْنِ مَسْعُودٍ قَالَ إِنَّ مُحَمَّدًا -صلى الله عليه وسلم- قَالَ: «أَلاَ أُنَبِّئُكُمْ مَا الْعَضْهُ هِىَ النَّمِيمَةُ الْقَالَةُ بَيْنَ النَّاسِ».

Prenosi Abdullah ibn Mes'ud, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallahu alejhi ve sellem, rekao:

"Zar nećete da vas obavijestim šta je 'iddatu (ujed)? To je nemimet, govorkanje među ljudima."[33]

Značenje manje poznatih riječi:

nemimet – prenošenje tuđeg govora s ciljem sijanja fesada među ljudima

Biografija ravije:

Ebu-Abdurrahman Abdullah ibn Mes'ud je plemeniti ashab, jedan od prvih muslimana. Ubraja se među najplemenitije ashabe, i najučenije u fikhu i kiraetu. Od Alahovog Poslanika je naučio napamet sedamdeset sura. Preselio je 32. god. po Hidžri u Medini napunivši šezdesetu godinu, radijallahu anhu.

Kratki komentar hadisa:

Islam je din koji poziva u prijateljstvo, uzajamnu ljubav i potpomaganje među mu'minima, i odvraća od preziranja i međusobne mržnje. A ono što najviše ruši društvo i kida veze uzajamne ljubavi je nemimet. Nemimet razjaruje neprijateljstvo i rađa međusobnu netrpeljivost. Često onaj koji čini nemimet i služi se lažima učini više nereda u jednom satu od sihrbaza u jednoj godini. Pa na tebi je, o učeniče, da dobro provjeravaš ono što čuješ i da ne prihvataš sumnjive i neprovjerene riječi, našto upućuju riječi Uzvišenog:

"O vjernici, ako vam nekakav nepošten čovjek donese kakvu vijest, dobro je provjerite, da u neznanju nekome zlo ne učinite, pa da se zbog onoga što ste učinili pokajete."[34]

Pa se čuvaj i dobro pazi onog koji čini nemimet, to je osoba u kojoj nema plemenitosti, niti ahlaka. On namjerno čini neprijatnosti ljudima i raduje se njihovim nevoljama. Da nas Allah sačuva od njegova zla.

Pouke hadisa:

Zabrana gibeta (ogovaranja) i nemimeta.
Nemimet je veliki grijeh.

[Media]

OSAMNAESTI HADIS
OBAVEZA TAČNOG MJERENJA NA LITRI I KANTARU

أَخْبَرَنَا أَبُو الْحَسَنِ : مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ دَاوُدَ الْعَلَوِىُّ أَخْبَرَنَا أَبُو حَامِدِ بْنِ الشَّرْقِىِّ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ بِشْرٍ حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ وَاقِدٍ حَدَّثَنِى أَبِى حَدَّثَنِى يَزِيدُ النَّحْوِىُّ أَنَّ عِكْرِمَةَ حَدَّثَهُ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ : لَمَّا قَدِمَ النَّبِىُّ -صلى الله عليه وسلم- الْمَدِينَةَ كَانُوا مِنْ أَخْبَثِ النَّاسِ كَيْلاً فَأَنْزَلَ الله عَزَّ وَجَلَّ (وَيْلٌ لِلْمُطَفِّفِينَ) فَأَحْسَنُوا الْكَيْلَ بَعْدَ ذَلِكَ.

Kaže Abdullah ibn 'Abbas, radijallahu anhuma:

"Kada je Poslanik, sallahu alejhi ve sellem, došao u Medinu njeni stanovnici su bili među najpokvarenijim ljudima u vaganju kantarom, pa je Uzvišeni Allah objavio: "Teško onima koji pri mjerenju zakidaju", pa su poslije toga pošteno vagali na kantaru. [35]

Značenje manje poznatih riječi:

onaj koji pri mjerenju zakida - onaj koji pri vaganju na litri ili kantaru zakida

Biografija ravije:

Abdullah ibn 'Abbas ibn Abdulmuttalib ibn Hašim, Kureši Hašimi je plemeniti ashab, učenjak ovog ummeta, mufesir i fakih. Spada među najplemenitije ashabe, i među one koji prenose najviše hadisa. Preselio je 68. god. po Hidžri u Taifu, u 72. godini života.

Kratki komentar hadisa:

Obilježja islama i njegovi uzvišeni principi naređuju da se pošteno i tačno mjeri na litri i kantaru, a zabranjuju zakidanje, i zahtijevaju iskrenost u međuljudskim relacijama i da se da svakom njegovo potpuno pravo. Kaže Uzvišeni Allah:

"Teško onima koji pri mjerenju zakidaju, koji punu mjeru uzimaju kad od drugih kupuju, a kad drigima mjere na litar ili na kantar zakidaju."[36]

Kažu mufesiri: Došao je Poslanik, sallahu alejhi ve sellem, u Medinu a Medinjani su zakidali na litri i kantaru onima koji nisu iz Medine, a uzimali su punu mjeru kad od drugih kupuju... I kažu, takođe: ﷻ‬ Medini je bio čovjek koji se zvao Ebu-Džuhejne, imao je dvije posude za mjerenje sa'a[37], onom koja vaga punu mjeru vagao bi sebi kada kupuje, a onom koja vaga zakidajući vagao bi drugima kada prodaje.

A Uzvišeni Allah je učinio muslimana pravednim u vaganju na litri i kantaru. Kada vaga nekom drugom ne zakida njegovo pravo, nego mu ga da u potpunosti, i iskren je u trgovanju sa njim kako bi imao bereketa na dunjaluku i veliku nagradu na ahiretu. Jer onaj koji zakida na litri i kantaru izlaže sebe Allahovoj srdžbi i kazni na dunjauku i ahiretu, kao što se desilo prijašnjim narodima koji su kada kupuju uzimali punu mjeru, a mjereći drugima zakidali.

Pouke hadisa:

Podsticanje na poštenje pri mjerenju na litri i kantaru i na iskrenost u trgovanju.
Musliman treba da voli drugima ono što voli samom sebi.
Zabrana varanja prilikom kupovine, prodaje i sličnog.
Onaj ko zakida pri mjerenju na litri i kantaru opominje se propašću.

[Media]

DEVETNAESTI HADIS
ZABRANA MEĐUSOBNE MRŽNJE I ZAVISTI

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ يَحْيَى قَالَ قَرَأْتُ عَلَى مَالِكٍ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ أَنَّ رَسُولَ الله -صلى الله عليه وسلم- قَال: « لاَ تَبَاغَضُوا وَلاَ تَحَاسَدُوا وَلاَ تَدَابَرُوا وَكُونُوا عِبَادَ الله إِخْوَانًا وَلاَ يَحِلُّ لِمُسْلِمٍ أَنْ يَهْجُرَ أَخَاهُ فَوْقَ ثَلاَثٍ ».

Prenosi Enes ibn Malik, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallahu alejhi ve sellem, rekao:

"Nemojte se međusobno mrziti, zavidjeti jedni drugima, biti u neprijateljstvu niti prekidati međusobne odnose, budite, o Allahovi robovi, braća. Nije dozvoljeno muslimanu da izbjegava svoga brata muslimana (tj. da bude u svađi sa njim) više od tri dana."[38]

Značenje manje poznatih riječi:

zavist – kada čovjek želi da nestane blagodat koju je Allah dao njegovom bratu muslimanu

Biografija ravije:

Enes ibn Malik el-Ensari, rahimehullah, časni ashab, sluga Poslanika, sallahu alejhi ve sellem. Služio ga je deset godina. Prenio je mnogo hadisa i ubraja se među fakihe i učene ashabe. Preselio je 92. god. po Hidžri.

Kratki komentar hadisa:

Poučava nas Poslanik, sallahu alejhi ve sellem, u ovom hadisu u kakvim međusobnim odnosima je nama vadžib da budemo. To jest, vadžib nam je da budemo braća koja se vole, žive u međusobnoj ljubavi, koja se ophode jedni prema drugima najljepšim islamskim adabima. Ti islamski adabi vode nas prema islamskom ahlaku i udaljavaju nas od pokvarenog morala, čiste naša srca od mržnje i čine naše ponašanje plemenitim islamskim ponašanjem. Ovaj hadis nam govori da je bratska veza u islamu jača od veza po porijeklu i krvi, jer je temelj bratske veze vjerovanje u Allaha, stoga nije dozvoljeno muslimanu da ne govori sa svojim bratom muslimanom ili da ga izbjegava više od tri dana, osim ako za to ima šerijatski razlog želeći time da ovaj ostavi grijeh zbog kojeg ga izbjegava.

Pouke hadisa:

1. Zabrana međusobne mržnje, zavisti, neprijateljstva i prekidanja odnosa.

2. Zabrana uznemiravanja muslimana na bilo koji način.

3. Zabrana izbjegavanja brata muslimana više od tri dana.

4. Islamski moral nema ništa sa gore spomenutim stvarima.

[Media]

DVADESETI HADIS
ODGOVORNOST SVAKOG POJEDINCA ZA ONO ŠTO MU JE POVJERENO

حدثنا إسماعيل حدثني مالك عن عبد الله بن دينار عن عبد الله بن عمر رضي الله عنهما: أن رسول الله صلى الله عليه و سلم قال: ألا كلكم راع وكلكم مسؤول عن رعيته فالإمام الذي على الناس راع وهو مسؤول عن رعيته والرجل راع على أهل بيته وهو مسؤول عن رعيته والمرأة راعية على أهل بيت زوجها وولده وهي مسؤولة عنهم وعبد الرجل راع على مال سيده وهو مسؤول عنه ألا فكلكم راع وكلكم مسؤول عن رعيته.

Kaže Ibn-Omer, radijallahu anhuma: Čuo sam Allahovog Poslanika, sallahu alejhi ve sellem, da je rekao:

"Svi ste vi pastiri i svi će te biti pitani za svoje stado. Muškarac je pastir u svojoj porodici i biće pitan o svom stadu. Žena je pastirica u kući njenog muža i biće pitana o svom stadu. Sluga je pastir u imetku njegovog gospodara i biće pitan o svom stadu. I svi ste vi pastiri i bićete pitani o svom stadu."[39]

Biografija ravije:

Biografija ovog ravije je spomenuta u komentaru šestog hadisa.

Kratki komentar hadisa:

Ovaj hadis upućuje da će svaki pojedinac biti pitan o onome što mu je Allah dao na povjerenje. Dužan je da uređuje ono što mu je povjereno, da postupa pravedno i radi na njegovom popravljanju. Obaveza je svima gore spomenutim u hadisu da rade ono što je u koristi onog za koga je odgovoran, da ih savjetuju i poučavaju nužnim stvarima vjere i dunjaluka. Obavezni su, takođe, da iz straha od Allaha lijepo postupaju prema njima kako se ne bi izložili Allahovoj srdžbi i kazni.

Pouke hadisa:

Podsticanje vladara i staratelja na blagost i davanje savjeta svojim podanicima.
Žestoka opomena onom kome bude povjerena stvar muslimana pa je zapostavi i zanemari.
Podsticanje staratelja na pravednost prema onima nad kojima je pretpostavljen.